Horizonatalno i vertikalno hibridno djelovanje i/ili rat - studija slučaja Bosne i Hercegovine

Abstract

Inspiracija za rad i problem (i) koji se radom oslovljava (ju): Ako polazišno uporište postavimo na način da je hibridno djelovanje zapravo model širenja utjecaja u kojem se koriste sofisticirane aktivnosti za, informacijske i medijske operacije, te subverzivno interesno djelovanje, onda je neminovno da i odredimo njegove premise. Autor (i) iznosi osnovne kriterije po kojima je hibridno djelovanje, u većini slučajeva, u potrebno kategorizirati u horizontalnom i vertikalnom smislu unutar samom objekta na koji se odnosi (država, zajednica, sistem). Napadi i diverzije na informacione sisteme vlada i/ ili sigurnosnih istraživačkih centara predstavljaju novi oblik ratovanja koji zamjenjuje konvencionalno oružje i seli se iz prirodnog u digitalno okruženje. Potreba za preveniranjem i odbranom je neupitna.

Ciljevi rada (naučni i/ili društveni): Studija daje uvid u nove načine borbe od hibridnog djelovanja do ratovanja i to protiv uspostavljenih državnih i nacionalnih sistema. Rezultati mogu poslužiti kao smjernice i uvidi u događanja u skorijoj budućnosti koja će postati tehnološki naprednija, samim time i ranjivija.

Metodologija/Dizajn: Empirijsko istraživanje u formi studije slučaja predstavlja pri-marnu analizu događaja koji su klasifikovani kao rad obavještajnih agencija i pojedinaca u domeni hibridnog djelovanja/ratovanja i uspostavljanja političkih pritisaka na druge regionalne aktere.

Ograničenja istraživanja/rada: Horizontalno i vertikalno hibridno djelovanje predstavlja dinamičnu kategoriju čiji se elementi kreću na političkom spektru od borbe za pri-marnim secesionističkim interesima do opravdanog preventivnog napada. Jasna i tačna klasifikacija svakog od događaja ima notu favorizovanja i osuđivanja aktera što može ući u domen političke korektnosti i državne favorizacije određenih subjekata. Rad pred-stavlja hipotetički okvir događaja koji se mogu i dešavaju, i koji su uslovljeni i direktno vezani za trenutnu političko sigurnosnu klimu.

Rezultati/Nalazi: Rezultati prezentirani u radu predstavljaju prognostiku i predviđanje budućih događaja koji nastaju kao rezultat anarhije hibridnog i cyber prostora i međusobnog obavještajnog rata državnih i paradržavnih aktera u borbi za dominaciju nad regionalnom i globalnom politikom.

Generalni zaključak: Ranjivost cyber prostora omogućava različitim akterima da djeluju protiv nacionalnih i državnih sistema kao primarnih meta koje omogućavaju brz i efikasan povrat informacija o uspješnosti napada. Pritisci nastali od strane terorističkih organizacija i njihovog obavještajnog sistema na države ili vlade imaju poguban karakter jer se u pitanje dovodi nacionalni opstanak. Promijenjen je samo front djelovanja, od postavljanja bombi u tržne centre u postavljanje virusa i malware programa u nuklearna postrojenja, hidrocentrale i finansijske sisteme.

Opravdanost istraživanja/rada: Radom su prikazani mogući elementi i načini izvršenja hibridnog djelovanja ratovanja te aktivnosti koji mijenjaju modus operandi i prelaze na društveno i nacionalno opasnije akte poput rušenja političkog sistema, diverzija npr. infrastrukure i pristupa tajnim informacijama. Hibridno djelovanje uvijek ima strateške ciljeve stvaranja utjecaja ili preusmjeravanja političkih procesa. Današnji medijski, informacijski, propagandno politički kontekst u Bosni i Hercegovini, te otvorena destrukcija i nepovjerenje u državne institucije stvaraju dobru atmosferu za prihvaćanje dezinformacija koje mogu imati određeni strateški utjecaj. Kada strateški utjecaj počne davati rezultate onda je potrebno govoriti „i/ili“ o hibridnom ratovanju???

Horizontal and Vertical Hybrid Action and/or War - Case Study of Bosnia and Herzegovina

If we set the starting point in a way that hybrid action is actually a model of the expansion of influence in which sophisticated activities for information and media operations are used, and subversive interest, then it is inevitable to determine its premises. The author presents the basic criteria according to which the hybrid action, in most cases, is to be categorized in the horizontal and vertical sense within the object itself (state, community, system). Hybrid action always has the strategic goals of influencing or re-directing political processes. Today's media, information, propaganda political context in Bosnia and Herzegovina, and open destruction and mistrust in state institutions create a good atmosphere for accepting misinformation’s that may have a certain strategic impact. When the strategic impact begins to give results then it is necessary to speak "and/or" of hybrid warfare???