Genocid : umišljaj i žrtva

Abstract

Zločin nad zločinima, kako se često referira na zločin genocida, kao najteži oblik zločina poznat čovjeku, česta je tema rasprava u međunarodnim krugovima (naučnim, političkim, diplomatskim) i to, mahom najviše, strana koje imaju neki subjektivni odnos ili vezu sa stranom koja je formalno ili neformalno optužena ili okrivljena za navedeni zločin. Rasprave se bave tumačenjem materijalne strane, odnosno bića krivičnog djela genocida, ali i procesnom stranom u odnosu na stvarne događaje koji imaju karakter genocida i koji su imali svoj sudski epilog, bilo na međunarodnim ili sudovima pojedinih država.

U procesnom smislu, obzirom da je postupak suđenja javan, argumentacija završava na špekulacijama i pokušajima diskreditacije međunarodnih sudova u političkom smislu i neargumentovanim tvrdnjama da genocid nije dokazan, uprkos pravosnažnim sudskim presudama i enormnoj dokaznoj građi koja je potpuno dostupna široj javnosti.

Sa materijalnog aspekta, rasprave se kreću u smjeru elemenata bića krivičnog djela genocida, kroz prizmu pojedinog slučaja, a u cilju isključenja jednog ili više elemenata kako bi se dokazalo nepostojanje, ili barem dovelo u pitanje postojanje, krivičnog djela genocida. Namjera, kao jedan od dva elementa umišljaja, (drugi jeste svijest) koji je bitan element bića krivičnog djela genocida, jeste predmetom ovakvih rasprava.

Pojedine rasprave sadrže brojne navode koji zaslužuju osvrt, ali usljed ograničenosti prostora te imajući u vidu prirodu i svrhu ovog rada, nismo u mogućnosti adresirati se svim njima.

Bez želje da ukazujemo na eventualnu tendencioznost ovakvih rasprava, obzirom da uključuju genocid izvršen u Bosni i Hercegovini tokom oružanog sukoba 1992-1995, ovim radom ćemo analizirati dvije zanimljive tvrdnje, prvu - da je namjera presudan element za postojanje krivičnog djela – zločina genocida, te drugu – da za dokazivanje genocida nije dovoljno da su žrtve pripadnici jedne određene grupe, sa posebnim akcentom na kontekst krivičnog zakonodavstva Srbije i međunarodnog prava.